Waarom ik op tumorimmunologie wilde promoveren

Mijn loopbaan is gestart in het laboratorium als wetenschappelijk onderzoeker bij het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis / Nederlands Kanker Instituut. In die tijd leefde ik op het lab en in de bibliotheek. Ik gunde mijzelf nauwelijks tijd om te eten en te slapen.

Inmiddels weet ik hoe belangrijk goede voeding en slaap is, maar toen vond ik het maar tijdverspilling. Ik had een missie en dat was kanker genezen.

Heel strikt gesproken is het niet moeilijk om een kankercel te doden. Maar het is wél een kunst om dat zo te doen, dat andere cellen gezond verder kunnen leven. Dat is precies het probleem bij bestraling en chemotherapie. Het maakt te weinig onderscheid tussen goed en kwaad.

Wie of wat is bij uitstek in staat om goede cellen met rust te laten en slechte cellen te herkennen en vernietigen?

knoflook
Paddestoelen

Dat is precies de taak van ons immuunsysteem. Daarom specialiseerde ik mij toen in tumorimmunologie. Het leek mij de enige logische, en tegelijkertijd de meest elegante, manier om kanker te genezen of zelfs te voorkomen.

Maar waarom faalt dit immuunsysteem soms? Hoe komt het dat het niet gewoon doet wat het moet doen? En hoe is die inactiviteit te doorbreken?

Mijn onderzoek richtte zich precies op die vragen. Vrij fundamenteel, in muizen. En omdat dat werkte, later ook experimenteel bij patiënten.

Melanoompatiënten kregen een vaccin, gemaakt van de eigen tumorcellen, met als doel het oproepen van een cytotoxische T-cel respons tegen de tumor.

Bovengenoemd onderzoek betrof onderzoek bij muizen om de hypothese te testen dat tumoren immunogeen zijn. Alle muizen in de controlegroep ontwikkelden tumoren. De muizen in de gevaccineerde groep ontwikkelden, zelfs na injectie met een hoge dosis tumorcellen, geen tumoren dan wel een klein bultje dat na een paar dagen werd opgeruimd door het immuunsysteem. De aanwezigheid van cytotoxische T-cellen met langdurig geheugen kon worden aangetoond. 

En om misverstanden te voorkomen nog even dit: Ik behandel geen kankerpatiënten in de praktijk.